Maart roert zijn “Koi” staart en april heeft ook een eigen wil!

Het voorjaar is in aantocht en de natuur is druk bezig om te ontwaken uit zijn winterslaap. De temperaturen gaan omhoog en de winterkappen worden massaal van onze vijvers afgehaald. We willen immers zó graag “eindelijk” onze koi weer kunnen zien én natuurlijk ook gaan voeren, want de koi vragen hier met wijd opengesperde bekken om?

Maar juist in deze periode van het jaar zijn de temperatuurverschillen nog enorm groot waardoor ook de watertemperatuur gaat schommelen en daarom vaak onstabiel is. Als het lang koud blijft, of als de temperatuur ineens een terugval krijgt heeft dat grote gevolgen voor de gezondheid van onze koi.

De onzichtbare wedloop!

Na de winter is de balans verstoord, zodra de temperaturen omhoog gaan begint er een onzichtbare wedloop om deze weer te herstellen. Dit is voor onze koi een bijzonder stressvolle en gevaarlijke tijd. Eigenlijk gebeurd er in deze periode van het jaar van alles tegelijk, hierbij spelen verschillende partijen een rol en dat is best ingewikkeld.

De partijen die een rol spelen.

Dit zijn de vissen, de bacteriën die ons filter en de vijver bevolken, algen en (ziekmakende) parasieten.

Wat gebeurd er nu eigenlijk precies.

• Doordat de vissen weer actiever worden en omdat we onze koi gaan voeren stijgt de hoeveelheid afvalstoffen in de vijver.
• Deze afvalstoffen zijn voedsel voor “de voor ons nuttige” bacteriën, maar ook voor algen.
• De bacteriën die in de zomer deze afvalstroom zonder problemen kunnen omzetten naar “voor koi” onschadelijke stoffen zijn in de winterperiode gereduceerd tot zéér weinig. Het voedsel aanbod voor de bacteriën is daarom ineens te groot. Er zijn op in het voorjaar plotseling veel meer bacteriën nodig om “het werk” te doen!
• Bacteriën vermeerderen zich door te delen en dat heeft gewoon “veel” tijd nodig. Juist bij lage temperaturen gaat deze deling heel langzaam.
• Gevolg; De schadelijke stoffen in de vijver worden dus niet of onvoldoende verwijderd. De leefomgeving van onze koi verslechterd en de vissen lopen gevaar om vergiftigd te worden door hun eigen afvalproduct!
• Een tweede gevolg is dat de vijver groen wordt en eigenlijk is dat positief omdat de algen op dat moment ook een gedeelte van de schadelijke stoffen gaan consumeren. Een nadeel hiervan is dat deze algen schommelingen in de pH kunnen veroorzaken.
• Tenslotte hebben we nog te maken met soms “levensbedreigende” parasieten die er voor zorgen dat onze koi het enorm zwaar kunnen krijgen. Met het stijgen van de temperaturen vermeerderen sommige parasieten zich enorm snel! Op dat moment is een verzwakte koi die na de winterperiode zijn weerstand en immuniteit nog moet opbouwen een heel geschikt slachtoffer.

Zichtbare gevolgen.

De gevolgen zijn zichtbaar doordat vissen zich duidelijk niet prettig voelen en dit tonen door afwijkend gedrag of veranderende uiterlijke kenmerken. Vissen gaan soms met geknepen vinnen rondzwemmen, of voor de uitstroom van het filter hangen. In andere gevallen gaan ze zelfs apathisch op de bodem liggen. Een ander fenomeen zijn springende koi, omdat ze proberen aan hun verslechterde leefomgeving te ontsnappen. Nog een symptoom is een versnelde kieuwbeweging, lucht happen of bellen blazen, rode adertjes, een witte waas over de vis of zelfs uitstaande schubben.

Dit zijn allemaal symptomen van een verslechterde waterkwaliteit of de aanwezigheid van parasieten.

Wat kunnen we hieraan doen?

Het begrijpen van deze opstartperiode (in het voorjaar) is een hele belangrijke stap in de goede richting. Gedoseerd beginnen met voeren is enorm belangrijk! Dit kan de plotselinge afvalstroom verminderen. Vervolgens is het enorm belangrijk om zelf de waterwaardes goed in de gaten te houden! Hierdoor “weet” u gelijk wanneer de hoeveelheid ammoniak en daaropvolgend de nitriet waarden omhoog gaan. Op dat moment kunt u actie ondernemen door minder voer te gaan geven. Probeer op dat moment extra water in de vijver te verversen (de schadelijke stoffen worden hierdoor deels verwijderd). Laat de vijver gerust eerst even groen worden en zet niet direct de UV-lamp aan. De algen kunnen eerst meehelpen doordat ze de schadelijke stoffen ook consumeren. Op deze manier kunt u het opstartproces zo goed mogelijk begeleiden. Maar hou daarbij wel de pH schommelingen in de gaten.

Vervolg.

In de ideale situatie gaan de temperaturen in het voorjaar gestaag omhoog en zal ook de watertemperatuur gaan stijgen. Door deze hogere temperaturen gaat het delen van de bacteriën sneller en zal het biologische filter de afvalstroom beter kunnen bijbenen. Eigenlijk zou pas op dat moment de UV-lamp zo nu en dan even aangezet kunnen worden. Doe dat wel gedoseerd, want de algen moeten niet van de ene op de andere dag door het UV-licht worden gedood! Omdat ze gedeeltelijk de afvalstoffen nog steeds verwerken. Door te zorgen dat de algen langzaam verdwijnen krijgen de filterbacteriën de kans om dit proces geleidelijk over te nemen. Als er veel draadalgen in de vijver aanwezig zijn, probeer deze dan handmatig, consequent te verwijderen!

Conclusie.

Het voorjaar is een complexe periode die voor onze koi veel stressvolle situaties oplevert. Als het een langere periode koud blijft of als er veel pieken en dalen in de temperaturen zijn zal dit het opstarten van het gehele filtersysteem negatief beïnvloeden, met alle nadelige gevolgen van dien. Probeer dit “proces van opstarten” zo goed mogelijk te begeleiden door de waterwaardes regelmatig te meten en waar mogelijk in grijpen op de momenten dat het niet goed gaat. “Meten is weten immers”?

Een microscoop tenslotte is voor iedere koihobbyist een heel nuttig hulpstuk.
Door cursussen te volgen lukt het om zelf een diagnose te stellen en parasieten te herkennen.

Natuurlijk kunt u bij twijfel of onzekerheid altijd een beroep doen op de Adviesgroep Koi en vijver. We willen graag helpen door langs te komen en samen met u te kijken naar wat er aan de hand is en hoe dit opgelost kan worden.

Tekst: Alie de Boer.
Foto’s: Alie de Boer.