Al een geruime tijd lopen onze adviseurs met vragen waar wij geen antwoord op kunnen vinden. Uren kunnen wij er over discussiëren. Een echt antwoord hebben wij nog niet gevonden.
“Waarom wil bij sommige nieuwe vijvers, met een moderne filteropstelling, de nitrificatie niet compleet op gang komen?”
Afgelopen woensdag 16 januari verzamelde een deel van de adviseurs zich op de HAS Hogeschool in Den Bosch voor een gesprek met Ir. René Schoorl over de stikstofkringloop.
Zou een docent, welke is gespecialiseerd in waterkwaliteit, ons verder kunnen helpen?
Ir. René Schoorl geeft leden van de Adviesgroep Koi en vijver uitleg over de stikstofkringloop op de HAS Hogeschool
Rond 12:45 uur verzamelen wij in de hal van de hoge school. Het is nog even wachten tot de gereserveerde ruimte vrij is. Eenmaal op onze stoel stellen wij ons aan elkaar voor. Voordat René Schoorl docent is geworden heeft hij bij gewerkt bij een visteeltadviesburo. Voor zijn opleiding heeft hij stage heeft gelopen bij een Goudvis en Koikwekerij in Israël.
Als adviesgroep komen wij bij veel vijvers. Een aantal van de problemen waar wij bij worden geroepen zijn heel makkelijk te verklaren. Er is geen goed watermanagement, waardoor de kwaliteit van het vijverwater slecht is en de Koi daardoor in de problemen komt. De weerstand gaat achteruit en parasieten zien kans om toe te slaan.
Echter zijn er ook voorbeelden waarbij alles goed lijkt te zijn en uit onze watertest toch blijkt dat de kwaliteit niet goed is. Deze problemen zien wij dan vooral bij moderne filters. Terwijl de traditionele filters hier minder (geen) last van lijken te hebben.
De stikstofkringloop zoals gebruikt wordt in de Koi wereld.
Als uitgangspunt bespreken wij de stikstofkringloop zoals die veel wordt gebruikt in de koi wereld:
- Uit de kieuwen en ontlasting van de Koi ontstaat ammonia,
- Ammonia wordt omgezet in nitriet,
- Nitriet wordt omgezet in nitraat,
- Nitraat is voeding voor de planten,
- Planten is voeding voor de vissen of kleine diertjes die door de vissen worden gegeten.
Ammonia (NH3/NH4+) is een samenstelling van ammoniak (NH3) en ammonium (NH4+). Druppelsetjes meten de gezamenlijke waarde en in de volksmond wordt dat als ammonia verstaan. De zuurtegraad (pH) van het water is bepalend voor in welke verhouding ammoniak en ammonium aanwezig zijn.
Nitriet (NO2–) en Salpeterigzuur (HNO2–) zijn ook altijd samen aanwezig in het water. Ook hier is het afhankelijk van de zuurtegraad in welke verhouding de stof aanwezig is.
Fosfolipidenmembraan
René moet zijn verhaal beginnen met de uitleg over het Fosfolipidenmembraan. Simpel gezegd het schilletje van cellen (en dus ook van bacteriën). Dit membraan heeft de eigenschap dat neutraal geladen stoffen door deze schil heen kunnen gaan. Dat wil zeggen dat er in de scheikundige notatie van de stof geen plusje of minnetje mag zitten.
Ons idee dat er bacteriën zijn die ammoniak omzetten in nitriet zou dan niet helemaal kloppen. Immers Nitriet (NO2–) is een geladen stof en die kan niet door de schil terug het water in.
Hier heeft René de verklaring voor dat de bacteriën dus complexer zijn. Als bijvoorbeeld Nitrospira bacterie de H3O+ en NO3– door het fosfolipidenmembraan naar buiten had moeten pompen, zou dat energie kosten, wat hij niet “over” heeft, omdat er al zo weinig energie bij de omzetting van nitriet naar nitraat vrijkomt.
Met andere worden, als de bacterie met dit membraan zou werken zou het meer energie gebruiken om bij zijn voeding te komen dan het uit zijn voeding zou krijgen om van te leven. De natuur heeft hier een oplossing voor gevonden. Bacteriën maken gebruik van een dubbel membraan, welke rechtstreeks in contact staat met het water zodat de bacterie zijn voedingstoffen wel kan opnemen als deze geladen zijn. Echter blijkt wel dat de bacterie NH3 reps. HNO2 “eet” en niet NH4+ en NO2–
De stikstofkringloop in de natuur
We kunnen dus concluderen dat de bacteriën ammoniak om zetten in nitriet (deels via salpeterigzuur). De nitriet wordt omgezet in nitraat, wat via planten bij de vissen weer terug komt.
Bij het omzetten van (afval)stoffen gebruiken bacteriën zuurstof (O2). Dat zal voor niemand vreemd zijn. Echter om te groeien hebben de bacteriën ook koolstofdioxide (CO2) nodig.
En laat CO2 nu een stof zijn, die in de Koiwereld een beetje uit het oog is verloren. Standaard wordt ammonia en nitriet gecontroleerd. Nitraat, KH en pH meestal ook.
Onze adviseurs kunnen ook het zuurstofgehalte meten. Dit wordt vaak alleen gedaan als het warm is en het zuurstofgehalte een oorzaak kan zijn van het gedrag dat de Koi vertoond. Ook het verband van zuurstof met de prestatie van het filter wordt dan nog wel gezien. Als er voldoende zuurstof is, kan de koi leven en het filter zijn werk doen.
CO2 de bouwsteen om te groeien (in aantal)
Dat CO2 een belangrijk onderdeel is bij (de groei) van bacteriën blijkt wel als we Google raadplegen. Ongeveer 518.000 links worden gevonden op de zoekterm ‘CO2 bacterial growth’. De een nog interessanter dan de ander.
Hier komt het feit dat René docent is aan de HAS hogeschool gelijk weer tot een leuk voordeel. In het lesmateriaal welke René gebruikt wordt dit ook besproken. Uit onderzoek is aangetoond dat de hoeveelheid anorganische koolstof wel degelijk invloed heeft op de snelheid waarmee ammonia wordt afgebroken.
Bij een pH van 7,0 en evenwicht met de atmosfeer (door intensief beluchten) is de CO2-concentratie veel te laag om goed te kunnen nitrificeren. Met andere woorden, wij missen een belangrijk ingrediënt in het filter om bacteriën goed hun werk te laten doen.
CO2 is niet met een standaard druppelset te meten, maar wel met het resultaat van onze standaard testen te berekenen. Verder zijn er diverse tabellen te vinden waarin de CO2 waarde is op te zoeken.
Conclusie
Gedurende de middag dringt het langzaam tot ons door. Mogelijk hebben we het juiste antwoord gekregen op die ene vraag waar wij al zo lang mee worstelen: CO2
Het is te vroeg om harde conclusies te trekken! En ervoor zorgen dat het CO2 gehalte omhoog gaat is nog te vroeg. Onderzoek en vergelijking van verschillende vijvers is nodig om deze theorie te kunnen onderbouwen en dit zal voor de Adviesgroep Koi en vijver een belangrijk punt van aandacht zijn in het komende seizoen.
Natuurlijk kunnen wij geen wetenschappelijk onderzoek doen in deze. De middelen en financiën zijn hier niet beschikbaar voor. Echter hopen wij wel door veel vergelijken onze vermoedens te kunnen onderbouwen.
René Schoorl, nogmaals dank voor de beschikbaar gestelde tijd en de snelle reacties op onze vragen na het bezoek.
Doe mee aan ons onderzoek
Heb jij een nieuwe vijver (MAX 1 JAAR OUD) of aangepaste filter en wil je ons helpen met het onderzoek naar de invloed van CO2? Mail dan naar Adviesgroep Koi en vijver (info@adviesgroepkoienvijver.nl)
Wij nemen contact met je op over verdere informatie met welke info je ons kunt helpen.
Vermeld alvast in je mail:
– Je naam / adres gegevens,
– Telefoonnummer,
– Ouderdom vijver of verbouwing.
– Beschrijving van je vijver en filter,
– Aantal vissen met gemiddelde lengte,
– De laatst door jouw gemeten waterwaarden
About The Author
